ທັດສະນະຂອງສະຖານທູດລັດເຊຍປະຈໍາ ສສປ ລາວຕໍ່ກັບຄຳຖາມທີ່ຖືກຖາມເປັນປະຈຳກ່ຽວກັບ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile)

ຄຳຖາມ 1: ທາດໄຍຫີນ (asbestos) ແມ່ນຫຍັງ ແລະ ໃຊ້ເພື່່ອຫຍັງ

ຕອບ:  ຄຳວ່າ ທາດໄຍຫີນ (asbestos) ເປັນຄໍາສັບທາງການຄ້າທີ່ບົງບອກເຖິງເສັ້ນໄຍແຮ່ ໃດ-ໜຶ່ງ ທີ່ມີລັກສະນະເປັນໄຍ. ທາດໄຍຫີນ (asbestos) ແບ່ງງອອກເປັນ 2 ກຸ່ມເຊັ່ນ: ທາດໄຍຫີນຂາວ (Chrysotile or white asbestos) ແລະ ອໍາພິໂບນ (amphiboles). ນອກຈາກມີຊື່ທາງການຄ້າທີ່ຄືກັນ-ທາດໄຍຫີນ (asbestos), ສອງກຸ່ມນີ້ມີອົງປະກອບທາງເຄມີທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງມີຜົນກະທົບຕໍ່ມະນຸດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ.

ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ມີຄວາມສຳຄັນຕໍ່ຂະແໜງການກໍ່ສ້າງ ແລະ ຕໍ່ການພັດທະນາເສດຖະກິດຂອງລາວ. ເພື່ອຫຼຸດພົ້ນຈາກສະຖານະປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ ປະເທດລາວ ຕ້ອງການທຸກຢ່າງໃນກ່ອງເຄື່ອງມື ເພື່ອໃຫ້ບັນລຸເປົ້າໝາຍນີ້ ແລະ ໃຊ້ວັດສະດຸທີ່ທົນທານ ແລະ ລາຄາບໍ່ແພງສຳລັບການກໍ່ສ້າງ.

ຄຳຖາມ 2: ປະໂຫຍດຂອງຂອງເສັ້ນໄຍທາດໄຍຫີນຂາວມີຄືແນວໃດ (chrysotile)

ຕອບ: ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ມີຄຸນປະໂຫຍດຫຼາຍທາງດ້ານອຸດສາຫະກໍາ ເຊັ່ນ: ມີຄວາມທົນທານ, ກັນໄຟ, ທົນທານຕໍ່ຄວາມຮ້ອນ, ທົນທານຕໍ່ການແຕກຫັກ. ເສັ້ນໄຍທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ແມ່ນນໍາໃຊ້ເລື້ອຍໆໃນການຜະລິດກະເບື້ອງ, ແຜ່ນເບຣກ, ການເຮັດທໍ່ນ້ຳ ແລະ ອື່ນໆ ຍ້ອນຄຸນນະພາບຂອງມັນດີຫຼາຍ.

ໃນລາວ, ເສັ້ນໄຍທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ຖືກນິຍົມນໍາໃຊ້ໃນການປະສົມ ກັບວັດສະດຸຊີມັງ ແລະ ອື່ນໆ ເພື່ອຜະລິດແຜ່ນກະເບື້ອງ ທີ່ນຳໃຊ້ທົ່ວປະເທດລາວ. ເນື່ອງຈາກ ໃນຂອດການຜະລິດເສັ້ນໄຍທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ແມ່ນຖືກລ໋ອກຢ່າງໜາແໜ້ນ ຫຼື ອັດແໜ້ນດ້ວຍຊີມັງ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເສັ້ນໄຍຈຶ່ງບໍ່ສາມາດຖືກປ່ອຍອອກມາໃນອາກາດໄດ້ພາຍໃຕ້ການໃຊ້ງານໂດຍປົກກະຕິ ແລະ ບໍ່ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສຸຂະພາບຂອງຄົນທົ່ວໄປ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ.

ຄຳຖາມ 3: ກົດໝາຍລາວອະນຸຍາດໃຫ້ນຳໃຊ້, ຜະລິດ ແລະ ຂາຍ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ບໍ່?

ຕອບ: ອະນຸຍາດ ພາຍໃຕ້ ຂໍ້ຕົກລົງວ່າດ້ວຍບັນຊີເຄມີອຸດສາຫະກຳ ເລກທີ 0220/ອຄ.ກອຫ, ລົງວັນທີ 23 ມີນາ 2021, ທາດໄຍຫີນຂາວປະເພດອໍາພີໂບນ (amphibole) ຖືກຈັດໃນກຸ່ມທີ່ 1, ໝາຍເຖິງ ເປັນທາດເຄມີທີ່ຖືກຫ້າມນໍາໃຊ້. ສ່ວນ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ຈັດຢູ່ໃນກຸ່ມທີ 3, ຊຶ່ງທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ແມ່ນອະນຸຍາດໃຫ້ນໍາໃຊ້ ແລະ ຂາຍໄດ້.

ສິ່ງທີ່ສຳຄັນອີກຢ່າງໜຶ່ງແມ່ນ ແຈ້ງການຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ເລກທີ 1391/ນຍ ລົງວັນທີ 16 ສິງຫາ 2019 ຊຶ່ງອະນຸຍາດໃຫ້ສືບຕໍ່ນຳໃຊ້ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ແລະ ແນະນໍາໃຫ້ຮ່ວມມືກັບອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນເພື່ອນໍາໃຊ້ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ໃຫ້ປອດໄພ.

ຄຳຖາມ 4: ບາງຄົນເວົ້າວ່າ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ບໍ່ສາມາດນຳໃຊ້ໄດ້ຢ່າງປອດໄພ?

ຕອບ: ມັນບໍ່ຖືກຕ້ອງ. ອົງການອະນາໄມໂລກ (WHO), ໄດ້ຈັດທາດຫຼາຍຊະນິດ ທີ່ພິສູດແລ້ວວ່າເປັນທາດທີ່ກໍ່ມະເຮັງ (ຈັດຢູ່ໃນກຸ່ມທີ 1), ເຊັ່ນ: cadmium, chromium, nickel, silica, ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile)ແລະ ທາດໄຍຫີນຊະນິດ amphibole,  ແສງອາທິດ (the sun’s rays), vinyl chloride, ເຄື່ອງດືມທີ່ມີທາດເຫຼົ້າ (alcoholic beverages), ປາເຄັມ (salted fish), ຄວັນຢາສູບ (tobacco smoke), ຂີ້ເລື່ອຍ (saw dust) ການຜະລິດ ແລະ ການສ້ອມແປງເກີບ, ການຜະລິດເພີນີເຈີ ແລະ ຕູ້, ແລະ ອຸດສາຫະກໍາຢາງ. ອົງການອານາໄມໂລກ ໄດ້ຈັດແບ່ງເປັນທາດທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ (ເຊັ່ນ: ເຖີງວ່າມັນຈະເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ສຸຂະພາບ), ແຕ່ກໍບໍ່ແມ່ນຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສຸຂະພາບ. ທາດກໍ່ມະເຮັງຫຼາຍຊະນິດທີ່ ອົງການອານາໄມໂລກ ໄດ້ລະບຸໄວ້ນັ້ນ ແຕ່ບໍ່ຖືກຫ້າມໃນທົ່ວໂລກ (ເຊັ່ນ: ເຫຼົ້າດື່ມ). ສະນັ້ນ, ທາດທີ່ຈັດຢູ່ໃນກຸ່ມທີ່ 1 ໂດຍ ອົງການອານາໄມໂລກ ບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າເຮົາຄວນຫ້າມໃຊ້ ແຕ່ຄວນຄວບຄຸມຢ່າງເໝາະສົມເທົ່ານັ້ນ.

ເນື່ອງຈາກວ່າ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ແລະ ທາດໄຍຫີນຊະນິດ amphibole ຢູ່ໃນກຸ່ມເຄມີດຽວກັນ, ຄົນຈຶ່ງມັກສັບສົນກັນໃນການສົນທະນາໃນສາທາລະນະ ຫຼື ການລາຍງານຂ່າວ. ແຕ່ວ່າ ຄຳເຫັນທາງວິທະຍາສາດທີ່ເປັນເອກະພາບກັນແມ່ນມີຄວາມຊັດເຈນ ທີ່ວ່າ ທາດໄຍຫີນຊະນິດ amphibole ກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ສຸຂະພາບຫຼາຍກວ່າ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ເຖິງ 100 ຫາ 500 ເທົ່າ, ໂດຍສະເພາະ ສໍາລັບມະເຮັງປອດ. ການນໍາໃຊ້ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ສຸຂະພາບຂອງ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ແລະ amphibole ແມ່ນແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍ. ພະຍາດທາງອຸດສາຫະກໍາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການນຳໃຊ້ທາດໄຍຫີນ (asbestos) ແມ່ນເກີດມາຈາກການສຳຜັດກັບທາດໄຍຫີນຊະນິດ amphibole ເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ແລະ ເປັນເວລາດົນນານມາແລ້ວ ຊຶ່ງບໍ່ແມ່ນ ເກີດຈາກທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile). ເນື່ອງຈາກວ່າ, ທາດໄຍຫີນ (asbestos) ເປັນຊື່ທາງການຄ້າ ຫຼາຍກວ່າຄໍາສັບດ້ານເຕັກນິກ, ຈຶ່ງສົມຄວນທີ່ກົດລະບຽບຈະຕ້ອງພິຈາລະນາເຖິງຄວາມແຕກຕ່າງທີ່ເປັນຫລັກ ລະຫວ່າງ ປະເພດຂອງເສັ້ນໄຍ, ໄດ້ມີການເຮັດກໍລະນີສຶກສາເປັນຈຳນວນຫຼາຍຄັ້ງ ແລະ ເປັນເອກະພາບຂອງສາກົນ ທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ເສັ້ນໄຍທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ມີຄວາມອັນຕະລາຍຫນ້ອຍທີ່ສຸດ.

ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ສາມາດນໍາໃຊ້ຢ່າງປອດໄພ; ວິທີການປ້ອງກັນໄດ້ຖືກແນະນໍາໃນທ້າຍປີ ຊຸມປີ 1970 ແລະ ຖືກລວບລວມເຂົ້າໃນຫລັກການປະຕິບັດຕົວຈິງກ່ຽວກັບທາດໄຍຫີນ (asbestos) ໂດຍອົງການແຮງງານສາກົນ (ILO) ໃນປີ 1984. ພວກເຂົາໄດ້ສະໜອງຫຼັກຖານກ່ຽວກັບການນໍາໃຊ້ຂອງພວກເຂົາ ແລະ ປະສິດທິພາບ.

ຄຳຖາມ 5: ແມ່ນແທ້ບໍ, ທີ່ມີຄົນຕາຍຫຼາຍໃນລາວ ຍ້ອນທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile)?

ຄຳຕອບ: ບໍ່ແມ່ນ. ນັບຕັ້ງແຕ່ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ຖືກນໍາໃຊ້ໃນລາວ ຍັງບໍ່ທັນມີການບັນທຶກກ່ຽວກັບການຕາຍຍ້ອນການນຳໃຊ້ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ແລະ ຜະລິດຕະພັນທີ່ປະກອບດ້ວຍ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile). ບາງຄົນເວົ້າວ່າ ແຕ່ລະປີມີຄົນປະມານ 107,000 ຄົນໃນທົ່ວໂລກຕາຍຍ້ອນພະຍາດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບທາດໄຍຫີນ. ອັນນີ້ບໍ່ແມ່ນການຢັ້ງຢືນຕົວເລກທີ່ແທ້ຈິງ ແຕ່ເປັນການຄາດຄະເນຕາມການລວບລວມຂໍ້ມູນຈາກບາງປະເທດໃນເອີຮົບ ແລະ ຄາດການໄປເຖິງປະເທດອື່ນໆຂອງໂລກ. ແນວທາງດັ່ງກ່າວ ບໍ່ໄດ້ຄໍານຶງເຖິງຄວາມແຕກຕ່າງໃນການນຳໃຊ້ປະເພດເສັ້ນໄຍ, ໂຄງສ້າງຂອງການບໍລິໂພກໃນອຸດສາຫະກຳ. ການສຳຜັດທາດໄຍຫີນ (asbestos) ຊະນິດປະສົມໃນປະລິມານຫຼາຍ ໂດຍບໍ່ມີການຄວບຄຸມໃນໄລຍະຜ່ານມາ.

ບັນດາປະເທດ ເຊັ່ນ ປະເທດຣັດເຊຍ ທີ່ນຳໃຊ້ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ພຽງຢ່າງດຽວ ໃນການຜະລິດຜະລິດຕະພັນຊີມັງທີ່ມີຄວາມເຂັ້ມຂົ້ນສູງບໍ່ໄດ້ມີກໍລະນີຂອງພະຍາດຮ້າຍແຮງໃດໆ. ປະເທດຣັດເຊຍໄດ້ນຳໃຊ້ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ມາເກືອບ 100 ປີ ແລະ ສາມາດນໍາໃຊ້ເສັ້ນໄຍອຸດສາຫະກໍານີ້ພາຍໃຕ້ການຄວບຄຸມ ໂດຍບໍ່ມີບັນຫາເລື້ອງສຸຂະພາບໃດໆ ຕໍ່ຜູ້ອອກແຮງງານຂອງພວກເຂົາ ຫຼື ຄົນທີ່ດຳລົງຊີວິດໃກ້ຄຽງກັບບໍ່ແຮ່ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile).

ຄຳຖາມ 6: ມີປະເທດໃດແດ່ທີ່ນຳໃຊ້ ທາດໄຍຫີນຂາວ chrysotile?

ຕອບ: ຫຼາຍກວ່າ 145 ປະເທດອະນຸຍາດ ການນຳໃຊ້ແບບຄວບຄຸມ ແລະ ການຄ້າ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ເຊັ່ນວ່າ: ປະເທດຮັດເຊຍ, ຈີນ, ສະຫາລັດອະເມລິກາ ກາສັກຖານ, ໄທ, ຫວຽດນາມ, ກຳປູເຈຍ, ມາເລເຊຍ, ປາກິດສະຖານ, ອິນເດຍ, ສີລັງກາ, ສິງກະໂປ ແລະ ອື່ນໆ.

ໂດຍການຮັບຮອງກົດໝາຍ ທີ່ສົ່ງເສີມການນຳໃຊ້ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ແບບຄວບຄຸມ, ອົງການຄຸ້ມຄອງໃນປະເທດຕ່າງໆ ໄດ້ສະແດງຄວາມຫ່ວງໃຍຕໍ່ການປ້ອງກັນສຸຂະພາບ ແລະ ຄວາມປອດໄພຂອງຜູ້ອອກແຮງງານ, ໃນຂະນະດຽວກັນກໍ່ຮັບປະກັນວ່າຜະລິດຕະພັນຈະພ້ອມໃຊ້ງານ, ເຂົ້າເຖິງໄດ້ ແລະ ມີລາຄາເໝາະສົມຕໍ່ຄົນພາຍໃນ.

ຄຳຖາມ 7: ໂຮງງານຜະລິດກະເບື້ອງທີ່ນຳໃຊ້ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ໃນລາວ ມີເທົ່າໃດ? ເງື່ອນໄຂຂອງບັນດາໂຮງງານນັ້ນເປັນຄືແນວໃດ?

ຕອບ: ໃນປີ 2013 ມີ ໂຮງງານທີ່ໄດ້ຈົດທະບຽນ 14 ໂຮງງານ ໃນ 8 ແຂວງ ທີ່ຜະລິດກະເບື້ອງ. ປີ 2019, ຈຳນວນໂຮງງານຫຼຸດລົງມາເຫຼືອພຽງແຕ່ 9 ໂຮງງານ ຍ້ອນການຕັດສິນໃຈທາງທຸລະກິດ ຫຼື ການປ່ຽນໄປຜະລິດທີ່ບໍ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບກະເບື້ອງ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile).

ຕັ້ງແຕ່ປີ 2017 ກົມອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ຫັດຖະກໍາ ຂອງພວກເຮົາ ໄດ້ລົງຢ້ຽມຢາມ ໂຮງງານກະເບື້ອງ 11 ໂຮງງານ ໃນ 7 ແຂວງ ເພື່ອດຳເນີນການກວດສອບຄຸນນະພາບອາກາດ ເພື່ອກຳນົດລະດັບເສັ້ນໄຍທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ທີ່ຢູ່ໃນສະພາບແວດລ້ອມຂອງໂຮງງານ. ຜ່ານການກວດສອບ ແລະ ການຮ່ວມມື, ພວກເຮົາໄດ້ຊ່ວຍບັນດາໂຮງງານນີ້ ປັບປຸງສະພາບເງື່ອນໄຂຂອງພວກເຂົາ.

ອີງຕາມການກວດສອບຂອງພວກເຮົາ ຫຼາຍໂຮງງານໄດ້ມີການຄວບຄຸມຄຸນະພາບເສັ້ນໄຍທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ໃຫ້ເຫຼືອໜ້ອຍກວ່າ 1 ເສັ້ນໄຍ ຕໍ່ແມັດກ້ອນ, ຊຶ່ງເປັນມາດຕະຖານທີ່ຍອມຮັບຂອງພາກອຸດສາຫະກຳ.

ຄຳຖາມ 8: ມີວັດສະດຸທົດແທນສຳລັບການຜະລິດແຜ່ນກະເບື້ອງບໍ່? ແລະ ພວກມັນດີກວ່າ ແລະ ປອດໄພກວ່າ ແຜນກະເບື້ອງທີ່ໃຊ້ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ບໍ່?

ຕອບ: ກ່ອນອື່ນໝົດ, ມີກະເບື້ອງທີ່ເຮັດດ້ວຍວັດສະດຸທົດແທນຂາຍໃນທ້ອງຕະຫຼາດ. ບັນດາວັດສະດຸທົດແທນນີ້ມີຄວາມທົນທານໜ້ອຍ ແລະ ລາຄາແພງຫຼາຍ. ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ ຜູ້ບໍລິໂພກບໍ່ເອົາວັດສະດຸທົດແທນດັ່ງກ່າວມາໃຊ້ແທນທາດໄຍຫີນຂາວໃນແຜ່ນກະເບື້ອງ (chrysotile).

ປັດຈຸບັນ ພວກເຮົາບໍ່ມີຂໍ້ມູນໃດໆ ທີ່ບອກວ່າກະເບື້ອງທີ່ເຮັດດ້ວຍວັດສະດຸທົດແທນແມ່ນນຳໃຊ້ປອດໄພແທ້ ຕາມທີ່ຜຸ້ຜະລິດແອບອ້າງ.

ອັນດັບສອງ, ເສັ້ນໄຍທີ່ມັກໃຊ້ແທນ ທາດໄຍຫີນຂາວ (chrysotile) ເຊັ່ນ: ເສັ້ນໄຍ cellulose, aramid ແລະ ceramic ເສັ້ນໄຍດັ່ງກ່າວຈະຄົງຢູ່ໃນເນື້ອເຍື່ອປອດດົນກວ່າ ແລະ ເປັນອັນຕະລາຍຮ້າຍແຮງຕໍ່ສຸຂະພາບຫຼາຍກວ່າ.